Şu an yeryüzünde milyonlarca insan seyahat ediyor. Dünyayı keşfetmek, yeni insanlarla tanışmak, yeni kültürler tanımak pek çoğumuzun hayali. Ancak bu tutkunun peşinde koşarken, doğaya zarar vermeden gezmek ya da tatil yapmak mümkün mü? Bu sorunun cevabı ”Sürdürülebilir turizm”de saklı! Sürdürülebilir turizmle ayak izimizi azaltırken, gezegenimize ve yerel topluluklara katkıda bulunarak daha temiz seyahatler, tatiller yapabiliriz. Sürdürülebilir turizmle tatilin keyfini çıkarırken dünyayı daha iyi bir yer haline getirebiliriz. Bu yazıda ”Sürdürülebilir Turizm Nedir?” sorusunun peşinde, turizmin hem çevreye hem de yerel topluluklara olan etkilerini inceleyerek, bu etkileri en aza indirmenin yollarını ele aldık.
Sürdürülebilirlik Nedir?
En geniş anlamıyla sürdürülebilirlik, bir süreci zaman içinde sürekli olarak devam ettirme veya destekleme becerisini ifade eder. Sürdürülebilirlik, doğal veya fiziksel kaynakların tükenmesini önlemeyi ve böylece uzun vadede kullanılabilir kalmalarını sağlamayı amaçlar. İnsanın yaşanılabilir bir çevrede hayatta kalması ve refahı için herşey, doğrudan ve dolaylı olarak doğal çevreye bağlıdır. Bu noktada sürdürülebilirlik, insanların ve doğanın üretken bir uyum içinde var olabileceği koşulları yaratmak, böylece mevcut ve gelecek nesilleri desteklemektir.
Günümüzde turizm sektörünün hızla büyümesiyle birlikte, doğal kaynakların tükenmesi, yerel toplulukların olumsuz etkilenmesi gibi sorunlar ortaya çıkmıştır. Sürdürülebilirlik kavramı turizmin olumsuz etkilerini en aza indirmeyi amaçlar. Yazının devamında sürdürülebilir turizmin ne olduğuna daha kapsamlı olarak değindik.
Sürdürülebilir Turizm Nedir?
Sürdürülebilir turizm, dünyayı keşfetme şeklimizi dönüştürüyor. Peki sürdürülebilir turizm nedir? Sürdürülebilir turizm, çevreyi korumayı, yerel kültürleri muhafaza etmeyi ve yerel yoplulukları desteklemeyi amaçlayan bir sorumlu seyahat yaklaşımıdır.
Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) sürdürülebilir turizmi; “mevcut ve gelecekteki ekonomik, sosyal ve çevresel etkileri tam olarak hesaba katan; ziyaretçilerin, endüstrinin, çevrenin ve ev sahibi toplulukların ihtiyaçlarını karşılayan turizm” olarak tanımlanıyor. Bu tanımdan da anlaşılabileceği gibi sürdürülebilir turizm, yeryüzünün bugününe ve geleceğine odaklanan hem ziyaret edilen yeri hem de ziyaret edenleri kapsayan bir yaklaşımdır. Dolayısıyla turizmin geleceğini şekillendiren ve sektörün tüm paydaşlarını kapsayan, vazgeçilmez bir dönüşüm sürecidir.
Sürdürülebilir turizm, turistik faaliyetlerin çevre üzerinde gerçekleşen hem olumlu hem de olumsuz etkilerini kabul ederken, olumsuz etkileri en aza indirmeyi, olumlu etkilerini ise çoğaltmayı amaçlar. Turistik faaliyetler için olumsuz etkiler arasında; ekonomik kayıp, doğal çevreye verilen zarar ve aşırı kalabalık sayılabilir. Olumlu etkiler arasında ise iş yaratma, kültürel mirasın korunması ve yorumlanması, yaban hayatının korunması, peyzaj restorasyonu gibi unsurlar yer alır.
Sürdürülebilir Turizmin Tarihi
Sürdürülebilir turizmin tarihi 1980’lere kadar uzanır. Sürdürülebilir turizm, 1987 yılında Birleşmiş Milletler “Brundtland Raporu”nda tanımlanan “sürdürülebilir kalkınma” ile yakından ilişkilidir. 1992’de Rio de Janeiro’da düzenlenen Dünya Zirvesi, turizmde 21. yüzyıla yönelik sürdürülebilir bir yaklaşımı hedefleyen ”Gündem 21”in düzenlenmesiyle sonuçlanır. 1995 Yılında ise İspanya’ya bağlı bir ada olan Lanzarote, bir dizi ilklere sahne olur. İlk kez düzenlenen Dünya Sürdürülebilir Turizm Konferansı’nda ”İlk Sürdürülebilir Turizm Sözleşmesi” hazırlanır.
Sürdürülebilir turizm, 2000’lerden itibaren Ecolabel gibi etiketlerin sektöre dahil olması, uluslararası işbirlikleri ve BM’nin 2030 Gündemi’nde yer almasıyla önemli bir dönüm noktasına ulaşır. Bu gelişmeler, turizmin çevresel ve sosyal etkilerini azaltarak daha sürdürülebilir bir gelecek inşa etme çabalarını güçlendirir.
Sürdürülebilir Turizmin Faydaları
Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir turizmin ne olduğuna değindiğimize göre, sürdürülebilir turizmin sağladığı faydalara göz atalım:
- Ekolojik etkisi daha düşüktür: Tatilin keyfini çıkarırken aynı zamanda doğaya özen göstermek mümkün. Ulaşım, konaklama, yeme-içme ve diğer aktiviteler gibi seçimlerinizi çevre dostu alternatiflerden yana kullanarak daha sürdürülebilir bir tatil deneyimi yaşayabilirsiniz. Tatil için gittiğiiz yerde sadece yerel işletmelerden gelen yerel ürünleri tercih etmek bile büyük bir etki yaratabilir.
- Yaban Hayatını Korur: Yaban hayatını korumak, sürdürülebilir turizmin bir parçasıdır. Günümüzde ne yazık ki hayvanların doğal ortamları korunamadığı gibi, avcılık faaliyetleriyle sayıları da azalıyor. Örneğin foklarıyla ünlü İzmir Foça’da bu güzel deniz canlılarının yaşadığı alanlardan uzak durmak, yaban hayatı korumaya yapılacak önemli bir katkıdır. Bilinçli seyahat kararları alarak, sürdürülebilir yaban hayatına katkıda bulunabiliriz.
- Daha Temiz Bir Çevre: Sürdürülebilir turizm evden başlar! Seyahatinizi planlarken, konaklama seçeneklerinizi sürdürülebilir turizmden yana kullananarak, doğaya katkıda bulunun. Örneğin; geri dönüşüm ve atık yönetimi konusunda bilinçli ya da yerel tedarikçilerle çalışan işletmeleri tercih edebilirsiniz.
- Yerel Toplulukları ve Kültürleri Destekler: Yerel oteller ve pansiyonlar, bölgenin ekonomisine doğrudan katkı sağlamakla birlikte yerel halkla daha kişisel bir bağ kurma fırsatı sunarak topluluk bilincini güçlendirir.
- Kültürel Mirası Korur: Sürdürülebilir turizm yaklaşımı, ziyaretçilere bölgenin ekolojik dengesini korumanın önemini öğretirken, yerel halkın geleneklerini, el sanatlarını ve mutfak kültürünü sergilemelerine olanak tanır. Bu sayede hem turizmden elde edilen gelir artar hem de kültürel mirasın gelecek nesillere aktarılması sağlanır. Örneğin, İzmir Kemalpaşa Superisi Otel’de konakladığınızda, Nazarköy’ün cam atölyelerinde bu geleneksel zaatın yapımını öğrenebilirsiniz. Nazarköy hakkında daha fazla bilgi için ”Nazarköy’de gezilecek yerler” yazısına göz atabilirsiniz.
- Anlamlı Bir Deneyim: Sürdürülebilir turizmin faydalarından biri de ömür boyu unutamayacağınız bir deneyimi yaşamaktır. Sürdürülebilir turizme dahil olmak sadece ufkunuzu genişletmek ve ziyaret ettiğiniz yerlerin güzelliği hakkında bir izlenim edinmekle kalmaz. Aynı zamanda tanıştığınız insanlarla, yöresel kültürle daha derin ve anlamlı bir bağ kurmanızı sağlar.
- Bilinçli Turistler Olmak: Sürdürülebilir turizmin en büyük faydalarından biri de seçimlerinizde daha sorumlu davranmaktır. Sürdürülebilir turizme yönelerek, varış noktanıza ulaşmak için daha yeşil bir ulaşım aracı tercih etmekten, çevreye duyarlı konaklama yerlerinde kalmaya kadar, bir dizi seçim yapmış olursunuz. Hatta sürdürülebilirliği korumak adına ”ziyaret etmemeniz gereken yerler” olduğunu bile öğrenebilirsiniz. Mesela bazı tarihi eserler korunmak amacıyla kısıtlı sayıda ziyaretçi alabilir. Bir başka örnek de altyapısı nedeniyle bazı turistik destinasyonların kalabalık turist gruplarını kabul edememesidir.
Sürdürülebilir Turizme Nasıl Katkıda Bulunabiliriz?
Sürdürülebilir turizme yönelerek, az çabayla büyük katkılar sağlamak mümkün. Aşağıda sürdürülebilir turizme katkıda bulunmak adına yapabileceğimiz bazı şeylere yer verdik:
- Sürdürülebilir seyahat noktalarını tercih edin.
- Daha yavaş seyahat edin. Popüler turistik yerleri aceleyle gezmek yerine, mümkünse bir bölgede ya da ülkede daha uzun süre seyahat edin.
- Konaklama yerinizdeki ışıkları kapatın ve kullanmadığınız zamanlarda elektronik cihazlarınızın fişlerini çekin.
- Duşlarınızı daha kısa tutun ve çamaşırlarınızı toplu olarak yıkayın.
- Havlu ve yatak çarşaflarını (kirlenmemişlerse) tekrar kullanın.
- Ziyaret etmeyi planladığınız yerlere uygun giyinin.
- Fotoğraflarını çekmeden önce yerel halktan izin isteyin.
- Bozulmamış ve el değmemiş yerleri ziyaret ettiğinizde bunları sosyal medyada yer belirtmeden paylaşın. Böylece oranın kitlesel turizme açılmasını önlemiş olursunuz.
- Konaklama yerinizin yerel halkı istihdam ettiğinden ve onlara iyi davrandığından emin olun.
- Yerel yönetmeliklere uyan ve saygı gösteren ve/veya sürdürülebilir kimlik bilgilerine sahip turizm işletmelerini destekleyin.
- Rezervasyon yaptırdığınız konaklama yerinin ve hizmetlerin çevre politikalarını sorun.
Sürdürülebilir Turizm: Superisi Otel
İzmir Kemalpaşa Nazarköy’de yer alan Superisi Otel, sürdürülebilir turizm ilkelerini benimseyerek hem doğaya hem de topluma duyarlı bir konaklama deneyimi sunuyor. 2024 Yılı itibariyle faaliyetlerini sürdürülebilir turizm kapsamında yürütmeye başlayan otel, misafirlerine unutulmaz bir tatil vadederken aynı zamanda çevresel etkilerini en aza indirmeye ve yerel topluluklarla uyumlu bir şekilde çalışmaya özen gösteriyor. Superisi Otel, Türkiye Sürdürülebilir Turizm Standardı Versiyon 1.0 19 Mayıs 2022’de belirtilen tüm kriterleri karşılamaktadır.
Superisi Otel, çalışmalarını sürdürülebilir turizm ve kalkınma konusundaki sorumlulukları doğrultusunda yürütüyor. Gelecek nesiller için daha daha iyi bir dünya bırakmaya çalışırken, misafirlerine insan sağlığı için daha kaliteli ve güvenilir hizmetler sunarak verimliliğini, kalitesini ve çevresel performansını iyileştirmeyi ve geliştirmeyi hedefliyor.
Superisi Otel bu doğrultuda aşağıda belirtilen konular kapsamında hareket eder:
Çevresel Sorumluluk: Enerji ve su kaynaklarının verimli kullanımını teşvik ederek, atık miktarını azaltmayı hedefliyor. Geri dönüşüm ve atık yönetimi konusunda personel ve misafirlerine bilinçlendirmeye yönelik uygulamalar gerçekleştiriyor. Yerel ekosistemi korumak ve biyoçeşitliliği desteklemek için çevresel etkileri minimize etme yönünde çalışıyor.
Sosyal ve Kültürel Hassasiyet: Superisi Otel tüm çalışanlarının adil iş uygulamaları, eşitlik ve çeşitlilik prensiplerine uymasını sağlıyor. Yerel topluluklarla iş birliği yaparak ekonomik ve sosyal kalkınmayı destekleyerek, yerel kültürel değerleri, mirası koruyor ve teşvik ediyor.
Ekonomik Sürdürülebilirlik: Sürdürülebilir tedarikçilerle çalışmayı teşvik ederek, yerel ekonomiye katkıda bulunmayı hedefliyor. Verimlilik ve maliyet tasarrufu sağlamak için süreçlerini sürekli olarak gözden geçiriyor.
İnsan Hakları ve Çalışan Hakları: İş etiği standartlarına ve insan haklarına tam uyum sağlar. Adil çalışma koşullarını destekliyerek, her türlü ayrımcılığı reddeder.
Sürdürülebilirlik anlayışıyla hareket eden Superisi Otel, çevresel etkilerini azaltarak, sosyal sorumluluk bilinciyle hareket ederek ve ekonomik sürdürülebilirliği destekleyerek daha iyi bir gelecek için çabalamaktadır.
